Bạn có biết rằng bên cạnh các sàn giao dịch chứng khoán tập trung, giao dịch OTC cũng được coi là nơi thu hút các nhà đầu tư mạo hiểm. Trên thực tế, giao dịch phi tập trung đã có lịch sử lâu đời và lan rộng ra nhiều quốc gia trên thế giới. Vậy OTC là gì? Điều gì nổi bật? OTC phù hợp với nhà đầu tư nào? Nó khác với thị trường tập trung như thế nào? Hãy theo dõi bài viết dưới đây của chúng tôi để có câu trả lời cho những câu hỏi trên nhé!
OTC là gì?
OTC là viết tắt của cụm từ tiếng Anh Over The Counter Market, được hiểu là thị trường mua bán chứng khoán không qua sở giao dịch tập trung (HOSE, HNX, Upcom). Giao dịch OTC hoạt động trên nguyên tắc người mua và người bán tự thương lượng giá cả và số lượng. Tất cả các bên tương tác thông qua các nền tảng trung gian như trang web và diễn đàn.
Thị trường OTC hiện được đánh giá là mang lại nhiều lợi nhuận, đồng nghĩa với việc nó cũng tiềm ẩn rất nhiều rủi ro. Ngoài ra, cổ phiếu OTC là cổ phiếu có cách giao dịch không chính thức. Thời gian giao dịch chuyển nhượng cổ phiếu qua quầy sẽ được xử lý tại ngân hàng, công ty chứng khoán và các quầy giao dịch khác.
Thị trường OTC thực tế không bao gồm các nền tảng giao dịch cố định như thị trường giao dịch tập trung. Thay vào đó, nó sẽ dựa hoàn toàn vào một hệ thống điều hành với các cơ chế đấu thầu và đàm phán giá, với sự trợ giúp của các phương tiện truyền thông.
Về thị trường OTC ở Việt Nam
Tên pháp lý của sàn OTC: Công ty Cổ phần Công nghệ Hoàng Minh, được thành lập từ năm 2006, đổi tên thành Công ty Cổ phần OTC Việt Nam vào năm 2019, và được duy trì bởi một công ty chứng khoán. Số lượng thành viên tham gia ước tính lên tới 220.000 thành viên và đang có xu hướng gia tăng liên tục.
Trong thời gian gần đây, thị trường OTC Việt Nam đã dịu lại so với trước đây. Tuy nhiên, cổ phiếu mua tự do vẫn được coi là một cách kiếm tiền rất tốt so với các loại cổ phiếu khác trên thị trường tập trung.
Theo khảo sát, tại Việt Nam sẽ có hơn 1 triệu doanh nghiệp, trong đó có các doanh nghiệp nhỏ. Tuy nhiên, chỉ 1% trong số đó được niêm yết trên thị trường tập trung. Do đó, thị trường OTC trở nên vô cùng đa dạng, với số lượng lớn các công ty tham gia. Nếu nhà đầu tư có tư duy logic và khả năng phán đoán tốt thì có thể thu về lợi nhuận cực cao, thậm chí cao hơn so với chơi chứng khoán truyền thống.
Nhiều nhà đầu tư cũng phải thừa nhận rằng cổ phiếu over-the-counter của Việt Nam mang lại lợi nhuận rất cao và là nhóm cổ phiếu tài chính ngân hàng.
Ưu, nhược điểm của sàn OTC
Dưới đây sẽ là thông tin về một số ưu, nhược điểm của sàn OTC quan trọng mà bạn nên biết.
Ưu điểm
Ưu điểm đầu tiên của sàn OTC chính là nơi giao dịch của những cổ phiếu chưa niêm yết trên sàn. Vì vậy đây được xem là cơ hội để các trader có thể mua các cổ phiếu tiềm năng với mức giá thấp.
- Sàn cho phép giao dịch bằng tiền điện tử đa dạng như Bitcoin, Ethereum. Đối với những trader chuyên nghiệp thì đây chính là một phương thức thanh toán thuận tiện.
- Các mua giới được ủy quyền từ các tổ chức tài chính uy tín cho nên có sự chuyên nghiệp hơn, đảm bảo lợi ích cho các trader.
- Đây cũng là sân chơi cho bất cứ ai có mong muốn đầu tư bởi dù bạn có số vốn ít vẫn có thể tham gia vào thị trường. Đơn giản là bởi mọi thứ được quy định dựa trên thỏa thuận của người bán cùng người mua.
- Điểm mạnh tiếp theo không thể bỏ chính là sàn OTC cho phép nhà đầu tư tự do thỏa thuận, giao dịch vào bất cứ thời gian, địa điểm nào. Các trader sẽ không phải tuân thủ các quy định giống các sàn giao dịch tập trung.
- Các thông tin về tài chính, chứng khoán hay cổ phiếu đều được sàn OTC cập nhật liên tục và nhanh chóng. Đây cũng chính là một những địa điểm uy tín để thu thập thông tin và kiến thức.
Nhược điểm
- Với nhiều ưu điểm nổi trội ở trên thì sàn OTC cũng không tránh khỏi 1 số nhược điểm gây vướng ngại cho người tham gia bởi cổ phiếu đôi khi không minh bạch rõ ràng. Các thông tin trên sàn OTC chưa cụ thể nên dễ gây rủi ro cho nhà đầu tư.
- Nhược điểm tiếp theo là rủi ro của giao dịch OTC có rủi ro cao và nhiều hơn so với thị trường chứng khoán.
Ai phù hợp tham gia OTC?
OTC là sàn giao dịch duy nhất mà các nhà đầu tư sẵn sàng chấp nhận rủi ro cao. Đặc biệt, bạn phải có kinh nghiệm thực tế, đối với những người mới đầu tư thì rủi ro khi tham gia giao dịch phi tập trung không nên quá cao. Vì ngoài kiến thức chuyên môn, bạn còn cần có thêm khả năng phân tích, định giá để xác định giá trị thực của từng cổ phiếu chưa niêm yết, từ đó có chiến lược phù hợp.
Những rủi ro khi tham gia giao dịch trên thị trường OTC
Vì đây là một thị trường cực kỳ sinh lợi nên rủi ro đi kèm cũng cao. Nhà đầu tư cần cân nhắc và có đủ kiến thức để lường trước, tránh những thiệt hại ngoài ý muốn.
1. Rủi ro từ đơn vị phát hành cổ phiếu
Đây được xem là một trong trong những rủi ro khá phổ biến từ các công ty phát hành cổ phiếu không dưới sự quản lý của sàn giao dịch. Mà thay vào đó lại bởi trung tâm lưu ký chứng khoán hoặc công ty quản lý. Vậy nên rất khó để biết đầy đủ các thông tin của công ty, rủi ro có thể đến nếu công ty này có vấn đề. Đặc biệt là các vấn đề về tài chính, các nhà đầu tư khó có thể phân tích, thẩm định được.
2. Rủi ro thị trường
Ở các công ty lớn, việc thu thập thông tin để phân tích và đưa ra quyết định đầu tư dễ dàng hơn so với giao dịch ngoại hối. Vì cổ phiếu của sàn đều là của các công ty nhỏ chưa niêm yết nên rất khó đoán định xu hướng.
3. Rủi ro Lừa đảo
Đây là vấn đề muôn thuở, cho dù các sàn OTC được cấp phép hoạt động và tuân thủ pháp luật chứng khoán Việt Nam. Sàn giao dịch là hoàn toàn hợp pháp, nhưng vẫn có cổ phần của công ty bất hợp pháp, công ty ma. Lừa đảo ngày càng tinh vi hơn và bản thân các nhà đầu tư cần phải suy nghĩ cẩn thận.
4. Rủi ro thanh khoản
Thanh khoản thấp do cơ chế mua bán. Khi nhà đầu tư muốn bán lại, họ phải tìm người mua, khác với các sàn giao dịch truyền thống. Tính thanh khoản nhanh vì sàn giao dịch truyền thống này gắn liền với các đơn vị thanh khoản và các tổ chức phát hành đang tìm mua cổ phiếu.
So sánh sàn OTC với sàn chứng khoán tập trung
Như đã đánh giá về đặc điểm sàn OTC, có thể sàn giao dịch này có những điểm khác biệt so khá lớn so với sàn chứng khoán tập trung khác trên thị trường hiện nay. Cụ thể:
Giống nhau
Hoạt động của sàn chứng khoán tập trung và thị trường OTC đều chịu sự chi phối của Hệ thống Luật chứng khoán
Khác nhau
Sản OTC
- Giao dịch cổ phiếu thông qua các diễn đàn, qua nhà môi giới, các forum nên khá khó khăn
- Giá cả không được công khai và được định giá thông qua việc trao đổi thương lượng giữa 2 bên, cho nên giá biến động mạnh
- Rủi ro lớn về mặt pháp lý vì sàn được quản lý bởi cơ quan chức năng hoặc chính công ty phát hành, bởi vậy khi có vấn đề người mua không được bảo vệ.
- Cổ phiếu trên sàn OTC được nhận định là có tiềm năng lớn hơn so với sàn tập trung, tuy nhiên cũng không hoàn toàn.
- Quản lý bởi trung tâm lưu ký chứng khoán, công ty phát hành cổ phiếu
- Thanh toán linh hoạt
Sàn giao dịch tập trung
- Chịu sự chi phối, kiểm soát bởi Luật chứng khoán Việt Nam
- Giao dịch tại sàn giao dịch
- Giá được niêm yết trên sàn
- Tất cả các sàn cũng sẽ có cùng một mức giá ở cùng một thời điểm
- Rủi ro thấp và được quản lý bởi sở giao dịch
- T+2 (Tiền); T+3 (Chứng khoán) về tài khoản
Những lưu ý khi tham gia giao dịch sàn OTC
Dù sao thị trường OTC cũng là sàn đầu tư khá mạo hiểm vì vậy khi quyết định tham gia giao dịch cần lưu ý:
- Không nên để danh mục đầu tư có khối lượng giao dịch quá thấp
Mua cổ phiếu có khối lượng giao dịch thấp dẫn đến tính thanh khoản của cổ phiếu thấp và giá trị thị trường khó tăng trưởng. Đây là vấn đề quan trọng mà các nhà đầu tư cần lưu ý để tránh bị thất thoát vốn.
- Không nên tham gia khi thị trường đang có biến động mạnh
Khi có sự biến động mạnh trên thị trường, đó không phải là lúc để các nhà đầu tư tham gia. Tuy nhiên, bạn có thể tham gia giao dịch thông qua một nhà môi giới tự do, bởi vì sự biến động của thị trường có nghĩa là giá cổ phiếu liên tục tăng/giảm, tạo ra sự chênh lệch. Khi đó nhà môi giới sẽ giúp nhà đầu tư kiếm được nhiều lợi nhuận từ cơ hội này.
- Đa dạng hóa danh mục đầu tư và nên tránh dồn tất cả tài sản vào một danh mục
Bất kể bạn đầu tư vào thị trường nào, không chỉ OTC, không nên có tất cả tài sản của bạn trong một danh mục đầu tư. Vì rủi ro khi làm như vậy là cao và sẽ gây thiệt hại lớn cho tài sản của nhà đầu tư. Do đó, nhà đầu tư nên phân bổ vốn một cách khôn ngoan vào các danh mục đầu tư khác nhau để đa dạng hóa rủi ro đầu tư.
Nhìn chung, kiến thức về thị trường chứng khoán là vô cùng rộng lớn, cho nên hy vọng qua bài viết trên về sàn OTC trên đây bạn sẽ nắm được khái niệm sàn OTC là gì? Đặc điểm của sàn OTC? Những ưu điểm và nhược điểm của thị trường OTC và kinh nghiệm để giao dịch chứng khoán OTC hiệu quả. Chúc cho những quyết định đầu tư của bạn thành công và an toàn!
